Erdoğan ILDIZ    Kitaplarım İletişimİletişim
 
 

 Giriş  Yayınlar Genel Açıklama Sayfası
  Mesleki 
 
  Felsefi
  Hikaye
  Şiir

 Milas Halıları
  Önsöz
  İçindekiler
Sayfalar
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
11 12 13

 

 

III.            Halı desenleri ,belirlediğimiz 4 kategorinin hangisinde genellikle görüldükleri ve manaları :

A- Klasik ve Ada Milas desenleri:

  1. Anahtarlı cafer  

  2. Ada Milas

  3. Bakla çiçeği

  4. Başaklı

  5. Boncuklu muska

  6. Cafer molla iğnesi

  7. Caferli

  8. Cennet süpürgesi

  9. Cep

  10. Ceviz yaprağı (kabuksuz )

  11. Cıngıllı cafer

  12. Cinli

  13. Daşaklı su

  14. Dokuz göllü

  15. Donaya

  16. Eğri su

  17. Eli koynunda

  18. Eski su gemi suyu

  19. Feslice

  20. Gavur nacağı

  21. Gem suyu

  22. Gemi suyu

  23. Gül nakışı

  24. Hayat ağacı

  25. Heybe göllü

  26. Horozlu göllü

  27. İbrik

  28. Kabuksuz

  29. Kabuksuz böcek

  30. Kağıt suyu

  31. Kandilli göl

  32. Karacahisar

  33. Karanfil suyu

  34. Karanfilli ada milas

  35. Karı boşlatan ( testere )

  36. Kedi izi (gülcük )

  37. Kertenkele kuyruğu

  38. Kirmanlı su

  39. Koç boynuzu

  40. Kolan suyu

  41. Köpek izi

  42. Kösele  ( + ) gibi bir işaret

  43. Köşeli

  44. Ladik

  45. Madalyon

  46. Mazı caferi

  47. Mekikli göbek

  48. Mihraplı cıngıllı cafer

  49. Muska (hamili )

  50. Nazarlık

  51. Öküz sidiği

  52. Paracık

  53. Patlıcanlı ada milas

  54. Peşkir suyu

  55. Sandıklı göl

  56. Sarıklı

  57. Sekiz dalga

  58. Selvili su

  59. Süpürge suyu

  60. Süpürgeli su

  61. Şişeli

  62. Tabakalı

  63. Tabakalı kabuksuz

  64. Tabakalı sandıklı

  65. Tablalı cafer

  66. Tablalı yollu cafer

  67. Tahtacı ada milası

  68. Tahtacı milas

  69. Tarak

  70. Taraklı su

  71. Testereli

  72. Testereli gemi suyu

  73. Tosbağa (kabuksuz )

  74. Turunçlu gölülkercik  

  75. Ülkercik

  76. Üzümlü

  77. Yengeç

  78. Yılanlı göl

  79. Yıldız

  80. Yıldızlı su

  81. Zambaklı göl

B- Karacahisar, Karaova ve Magri'ye Özgü Desen İsimleri:  

  1. Aynalı eğmesi

  2. Ayşe dudu suyu

  3. Baslak eğme

  4. Çıblak eğme  

  5. Çifte güllü

  6. Darbulla eğmesi

  7. Eğmeli göllü

  8. İsparta göllü

  9. Kara ayşe eğmesi

  10. Karadam eğmesi

  11. Karpuzlu göl

  12. Kelle

  13. Ladik

  14. Minareli su

  15. Pabuçlu göl

  16. Sülüklü su

  17. Üç güllü su

  18. Yapraklı su

  19. Yeni köy güllü

  20. Yeşil eğme

C- Grafikler

Yukarıda belirtilen desenlerden kırmızıya boyanmış olanlar Milas ilçe halk eğitim merkezi müdürlüğünün 1986 yılında yaptığı araştırma raporunda da yer alan isimlerdir. Bu araştırma raporu Milas ticaret odasının ekim 1997 haber bülteninde yer almıştır.  

Desenlerin anlamlarına  gelince,halı kilim dokunan tüm ülkeleri ilgilendiren international desenler olduğu gibi,sadece o ülkeye ait her yörede kullanılan ve aynı manayı içeren ulusal kimlikli desenlerde vardır. Bir de sadece o yöreye ait lokal desenler bulunmaktadır. Aşağıdaki tabloda uluslar arası ve ulusal anlamda geçerli halı,kilim desenlerinden bazıları anlamları ile verilmiştir. Biz burada birkaç yöresel desene değinip geçeceğiz.

Örneğin:

 

1.    Yılanlı Göl : Mazının mahallesi olan çocuk mezarlığı köyünde, kadın halı dokurken  çocuğunu yılan sokuyor. Bunun üzerine kadında dokuduğu halıya yılan deseni işliyor ve bu desen o köyün desenleri arasına girmiş oluyor.

2.    Gemi suyu: Giden geminin arksında bıraktığı izden esinlenerek verilmiş bir isim

3.    Anfora : Denizden çıkarılan eski şarap küplerinden esinlenerek yapılmış bir desen

4.    Yengeç : Özellikle ada Milaslarında kullanılan bir desen,bu deseni kullanan yörelerin denizle içli dışlı oluşu bu deseni halı dokuyanlar nezdinde aşina kılmış.

5.    Heybe göllü : Yöreyi ziyaret eden bir misafirin heybesindeki nakış yöre kızları tarafından beğenilip alınarak halılara adapte edildiği söylenmektedir.

6.    Mazı Cafer : Mazı köyünde kirman yapan meşhur kirman ustasının yaptığı kirmanların ip eğiren kadın tarafından üstten görünüşünün halıya motif olarak işlenmesinden ortaya çıkmış bir desen olarak anılmaktadır.

7.    Cıngıllı Cafer : Mazı Caferi ne çıngırak ve süs takılarak,özellikle çobanların kullandığı Cafer tipi kirmanı resimlediği söyleniyor.

8.    Kabuksuz : aynı yörede benzeri deseni yapan Hıristiyan köyünü Müslüman köyünden ayırmak için sünnet olayı sembol alınarak,Müslüman köyün halılarına sünneti anlamında – Kabuksuz – denilmesinden kaynaklanan bir isim. Özde desenle bir irtibatı yoktur. Halının bordüründe  stilize edilmiş bir asma ağacı ve bu ağaçtan sarkan üzüm salkımı görülmektedir. Yöre halkı bu deseni dejenere ederek manasını da unutmuş,ortada kabuksuz lafı yalnız başına çıplak kalmıştır.

9.    Göl : Milas yöresinde halının orta kısmına ,yani genel olarak zemin diye adlandırdığımız kısma göl denilmektedir . Halı ister mihraplı,ister mihrapsız,ister göbekli olsun,göl tabiri hepsi için de geçerlidir.

10. Su : : Bordürlere genel olarak su denilmektedir.

11.  Ayrıca desen isminden de anlaşılan yakıştırma desenler mevcuttur: Örneğin,taraklı su,laleli su,karanfilli su, 9 Göllü, gibi

 

Kadınlarımızın yarattığı değer olan bu inanılmaz desenlerin hepsinin gerçek öyküleri yaşanan hayatın derinliklerinden koparak günümüze ulaşmışlardır. Yukarıda verdiğimiz örnekler sadece birkaç anahtar niteliğindedir. Olayın boyutlarını genişletmek sizin yaratıcı gücünüze kalıyor. Dokuyucunun yaşadığı zamanı,coğrafyayı,yörenin tarihi yapısını düşünerek desenleri ve manalarını zenginleştirmek okuyucuya kalıyor. Biz gerekli malzemeyi şu satırlara kadar tamamladık inancındayız. Sizlere rast gele deyip bu konuyu noktalıyoruz.

      VI.     Desen cinslerine göre tasnif edilmiş halı resimleri:

 

1.   Klasik Milas desenlerinin resimleri:

2.   Ada Milası desenlerinin resimleri:

3.   Karacahisar desenlerinin resimleri:

4.    Karaova ve Megri desenlerinin resimleri:

Sayfa 10

 
 
 

 


 

© Erdoğan ILDIZ, Her hakkı saklıdır, yazılı izin olmadan çoğaltılamaz ve dağıtılamaz